đạt ma là ai

Bách khoa toàn thư hé Wikipedia

Bạn đang xem: đạt ma là ai

Bồ-đề-đạt-ma
Tôn giáoPhật giáo
Tông pháiThiền tông
Cá nhân
SinhBồ-đề-đa-la
Chức vụ
Chức danhThiền sư
Tổ loại 28 Thiền tông chặn Độ
Sơ tổ Thiền tông Trung Hoa
Kế nhiệmHuệ Khả
Hoạt động tôn giáo
Đồ đệHuệ Khả
禪 Zen
Một phần của loạt bài về
Thiền tông
Ensō

Các nội dung bài viết chính

  • Phật giáo Thiền tông
  • Thiền tông Trung Quốc
  • Thiền tông Việt Nam
  • Seon
  • Zen
  • Thiền tông ở Hoa Kỳ

Nhân vật

Thiền tông ở Trung Quốc

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Năng (Enō)
  • Mã Tổ Đạo Nhất (Baso)
  • Thạch Đầu Hi Thiên (Kisen)
  • Động Sơn Lương Giới (Tozan)
  • Tuyết Phong Nghĩa Tồn (Seppo)
  • Lâm Tế Nghĩa Huyền (Rinzai)
  • Đại Tuệ Tông Cảo (Tahui)

Zen

  • Dōgen
  • Hakuin Ekaku

Seon

  • Taego Bou
  • Jinul
  • Daewon
  • Seongcheol

Thiền tông ở Hoa Kỳ

  • D. T. Suzuki
  • Hakuun Yasutani
  • Taizan Maezumi
  • Shunryū Suzuki
  • Seungsahn

Thể loại:Thiền tông

Giáo lý

  • Thiền tông và kinh điển
  • Nền tảng giáo lý của Thiền tông
  • Phật tính
  • Duy thức tông
  • Tính không
  • Bồ Tát

Truyền thống

  • Ấn chứng
  • Các bạn dạng trang bị loại Thiền tông
  • Tôn ti và loại bậc vô Thiền tông
  • Các tổ chức triển khai và học viện chuyên nghành về Thiền tông
  • Các mẩu truyện chủ yếu về Thiền tông

Sự giác ngộ

  • Kenshō
  • Satori
  • Đốn ngộ
  • Shikantaza

Lời dạy

  • Thập mục ngưu đồ
  • Ngũ vị của Động Sơn
  • Tam ẩn môn
  • Bốn tuyến đường dẫn cho tới sự hiểu biết

Phương pháp tu tập

  • Tọa thiền / Shikantaza
  • Tu luyện công án

Dòng thiền

  • Đông Sơn pháp môn
  • Hồng Châu tông
  • Ngũ thất gia tông
  • Lâm Tế tông
  • Sōtō
  • Sanbo Kyodan
  • Asanga Mận Trắng

Tông phái đem liên quan

  • Hoa Nghiêm tông
  • Thiên Thai tông
  • Tịnh chừng tông
  • x
  • t
  • s

Bồ-đề-đạt-ma (zh. 菩提達磨, rơi. bodhidharma, ja. bodai daruma), dịch tức là Giác Pháp (zh. 覺法), người chặn Độ, (~470 - 543). Ông được xem là người quảng bá và tạo nên đi ra Thiền học tập và Võ thuật cho tới Trung Quốc. Theo truyền thuyết Trung Quốc, ông đang được truyền thụ cách thức tập luyện thân thiện thể cho những ngôi nhà sư Thiếu Lâm và kéo đến việc tạo hình môn võ Thiếu Lâm. Ông cũng chính là thân phụ đẻ của Thiền tông Trung Quốc.

Còn rất rất không nhiều vấn đề về tiểu truyện của ông, đa phần chỉ từ lại là truyền thuyết. Truyền thuyết về xuất xứ của ông cũng không giống nhau, bên trên Trung Quốc tồn bên trên 2 truyền thuyết về ông, bên trên chặn Độ truyền thuyết kể rằng Bồ Đề Đạt Ma là nam nhi loại tía của một vị vua Pallava Tamil kể từ Kanchipuram, trong những khi ở Nhật Bản truyền thuyết kể rằng ông tới từ Ba Tư.

Thời điểm ông cho tới Trung Quốc cũng không giống nhau, một trong mỗi thuyết bảo rằng ông cho tới vô triều đại Lưu Tống (420-479) hoặc muộn rộng lớn vô triều đại ngôi nhà Lương (502-557). Ông đa phần sinh hoạt bên trên bờ cõi của những triều đại Bắc Ngụy (386-534). Thời kỳ quảng bá của ông khoảng chừng vô thời điểm đầu thế kỷ loại 5.

Ông là Tổ loại 28 và sau cuối sau Phật Thích-ca Mâu-ni của Thiền tông chặn Độ và là Sơ tổ của Thiền tông Trung Quốc. Các tên thường gọi không giống là: Bồ-đề-đạt-ma-đa-la (zh. 菩提達磨多羅), Đạt-ma-đa-la (zh. 達磨多羅), Bồ-đề-đa-la (菩提多羅), và thương hiệu ghi chép tắt thông thường gặp gỡ vô văn cảnh ngôi nhà Thiền là Đạt-ma (zh. 達磨).

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ-đề-đạt-ma là đồ đệ và truyền nhân của Tổ loại 27, Bát-nhã-đa-la (sa. prajñādhāra) và là thầy của Huệ Khả, Nhị tổ Thiền Trung Quốc. Sự tích truyền pháp của Bát-nhã-đa-la cho tới Bồ-đề-đạt-ma được để lại như sau:

Tổ hỏi: "Trong tất cả, cái gì vô sắc?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Vô sinh vô sắc". Tổ căn vặn tiếp: "Trong tất cả, vật gì vĩ đại nhất?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Phật pháp vĩ đại nhất".

Sau khi phát triển thành Tổ loại 28, Bồ-đề-đạt-ma chuồn thuyền qua chuyện Nam Trung Quốc năm 520. Sau khi truyền giáo cho tới Lương Vũ Đế ko trở thành, Bồ-đề-đạt-ma cho tới Lạc Dương, lên miếu Thiếu Lâm bên trên rặng Tung Sơn. Nơi phía trên, Bồ-đề-đạt-ma tu thiền ấn định, 9 năm xoay mặt mũi vô vách ko nói; cũng bên trên phía trên, Huệ Khả đang được gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma nhằm lại truyền thuyết bất hủ về sự việc quyết tâm học tập đạo của tôi.

Tư liệu về cuộc sống của Bồ-đề-đạt-ma là 1 vương vãi tử Nam chặn Độ ko rõ nét. Có truyền thuyết nhận định rằng sư phụ của Bồ-đề-đạt-ma là Bát-nhã-đa-la từng nhắn sư hãy đợi 60 năm sau khoản thời gian bản thân bị tiêu diệt vừa được chuồn Trung Quốc. Như thế Bồ-đề-đạt-ma cần cao tuổi hạc lắm khi cho tới Trung Quốc. Theo tư liệu không giống thì Bồ-đề-đạt-ma cho tới Trung Quốc khi 60 tuổi hạc. Cả nhị thuyết này sẽ không phù phù hợp với cuộc sống Sư, kể từ 470-543, là tháng ngày được phần rộng lớn mối cung cấp tư liệu thừa nhận. Sau khi tới, sư nhận câu nói. mời mọc của Lương Vũ Đế chuồn Nam Kinh. Cuộc chạm mặt thân thiện Bồ-đề-đạt-ma và Vũ Đế được những ngữ lục ghi lại như sau:

Là một người phụng sự đạo Phật, Lương Vũ Đế đang được cho tới xây nội địa bản thân nhiều miếu chiền, bảo tháp. Vũ Đế căn vặn ngôi nhà sư chặn Độ: "Trẫm kể từ đăng quang đến giờ, xây miếu, chép kinh, chừng tăng ko biết từng nào nhưng mà kể. Vậy đem công đức gì không?"

Xem thêm: ernest khalimov là ai

Đạt Ma đáp: "Không đem công đức."
- "Tại sao ko công đức?"
- "Bởi vì như thế những việc vua thực hiện là nhân "hữu lậu", chỉ mất những ngược nhỏ trong tầm nhân thiên, như hình họa tùy hình, tuy rằng đem tuy nhiên ko cần thiệt."
- "Vậy công đức sống động là gì?"
Sư đáp: "Trí cần được thanh tịnh trọn vẹn. Thể cần được rỗng ko vắng vẻ lặng, vì vậy mới mẻ là công đức, và công đức này sẽ không thể lấy việc trần gian (như xây miếu, chép kinh, chừng tăng) nhưng mà cầu được."
Vua lại hỏi: "Nghĩa vô thượng của thánh đế là gì?"
- "Một khi tỉnh rõ ràng, thông trong cả rồi thì không tồn tại gì là thánh."
- "Ai đang được đối lập với trẫm đây?"
- "Không biết."


Đó là những câu nói. khai thị về yếu ớt tính Phật pháp rất rõ ràng ràng, tuy nhiên Vũ Đế ko lĩnh hội được. Cuộc gặp gỡ với Lương Vũ Đế cho tới Bồ-đề-đạt-ma thấy rõ ràng là không đến thời truyền pháp bên trên Trung Quốc. Sau bại - bám theo truyền thuyết - sư vượt lên trên Trường Giang bởi vì một cái thuyền con cái (chiếc thuyền về sau phát triển thành một chủ đề của hội họa Thiền), cho tới miếu Thiếu Lâm ở Bắc Trung Quốc. Người tao ko thấu hiểu sư thất lạc bên trên bại hoặc rời Thiếu Lâm sau khoản thời gian truyền pháp cho tới Huệ Khả. Theo một truyền thuyết thì Bồ-đề-đạt-ma về lại chặn Độ sau chín năm ghi lại Trung Quốc.

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Ensō

Bồ-đề-đạt-ma cho tới Huệ Năng

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Khả
  • Tăng Xán
  • Đạo Tín
  • Hoằng Nhẫn, Pháp Dung
  • Huệ Năng,Thần Tú, Huệ An
  • Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác, Huệ Trung, Thần Hội

Ngưu Đầu Thiền

  • Pháp Dung, Trí Nham, Tuệ Phương
  • Pháp Trì , Trí Oai, Tuệ Trung
  • Huyền Tố, Đạo Khâm, Ô Khòa

Bắc Tông Thiền

  • Thần Tú
  • Phổ Tịch , Nghĩa Phúc, Hàng Ma Tạng
  • Đạo Truyền, Hành Biểu, Tối Trừng

Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư

  • Hi Thiên
  • Đạo Ngộ, Duy Nghiễm, hướng dẫn Thông, Thiên Nhiên
  • Sùng Tín , Đàm Thạnh, Đạo Ngô
    Đức Thành, Vô Học
  • Đức Sơn, Thiện Hội
    Thạch Sương, Lương Giới
  • Nghĩa Tồn, Nham Đầu, Thuý Nham
  • Vân Môn, Huệ Lăng, Huyền Sa

Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng

  • Mã Tổ
  • Hoài Hải, Nam Tuyền, Huệ Hải
    Pháp Thường , Trí Tạng, hướng dẫn Triệt
  • Triệu Châu, Quy Sơn
    Hoàng chống, Vô Ngôn Thông
  • Huệ Tịch, Nghĩa Huyền
    Trí Nhàn, Chí Cần

Lâm Tế tông

  • Lâm Tế
  • Huệ Nhiên, Hưng Hoá
  • Đại Giác, Huệ Ngung, Diên Chiểu
  • Tỉnh Niệm, Thiện Chiêu, Quy Tỉnh
  • Thạch Sương, Huệ Giác, Pháp Viễn

Hoàng Long phái

  • Huệ Nam
  • Tổ Tâm, Chân Tịnh
  • Ngộ Tân, Duy Thanh

Dương Kì phái

  • Dương Kì
  • Thủ Đoan, Pháp Diễn
  • Viên Ngộ, Phật Nhãn, Phật Giám
  • Đạo Ninh, Đại Huệ, Thiệu Long
  • Đức Quang, Đàm Hoa , Hàm Kiệt, Tổ Tiên
  • Huệ Khai, Sư Phạm, Tổ Khâm
  • Nguyên Diệu, Trung Phong, Thiên Nham
  • Thời Uỷ, Chính Truyền
  • Mật Vân, Viên Tu, Viên Tín
  • Đạo Mân, Thông Tú, Thông Dung

Tào Động tông

  • Động Sơn
  • Tào Sơn, Đạo Ưng, Long Nha
  • Huệ Hà, Đạo Phi, Quán Chí
  • Duyên Quán, Cảnh Huyền, Nghĩa Thanh
  • Đạo Khải, Tử Thuần, Tự Giác
  • Pháp Thành, Chính Giác, Thanh Liễu
  • Nhất Biện, Huệ Huy, Tông Giác
  • Trí Giám, Minh Quang, Như Tịnh
  • Hành Tú, Đức Cử, Vân Tụ
  • Phúc Dụ, Liễu Cải, Tuệ Kinh
  • Viên Trừng, Nguyên Lai, Nguyên Kính
  • Nguyên Hiền, Minh Tuyết, Minh Phương
  • Đạo Bái, Đạo Thịnh, Đạo Ngân
  • Tịnh Chu, Tịnh Nột, Tịch Oánh
  • Tịnh Phù, Đại Tâm, Trí Giáo
  • Hưng Thù, Hưng Long

Quy Ngưỡng tông

  • Linh Hựu
  • Huệ Tịch, Trí Nhàn, Linh Vân
  • Quang Dũng, Tây Tháp, Văn Hỉ
  • Huệ Thanh, Tư Phúc, Toàn Phó
  • Thanh Nhượng

Vân Môn tông

  • Văn Yến
  • Ba Lăng, Trừng Viễn
  • Trí Môn, Tuyết Đậu, Thảo Đường
  • Nghĩa Hoài, Phật Ấn
  • Tông Bản, Hoài Thâm

Pháp Nhãn tông

  • Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích
  • Đức Thiều, Diên Thọ, Đạo Tế
  • Vĩnh An , Văn Thắng

Thiền sư ni

  • Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Diệu Tống

Không rõ ràng tông phái

  • Hàn Sơn, Thập Đắc, Phong Can
  • Bố Đại, Tế Công
  • Hám Sơn, Hư Vân

Cư sĩ Thiền Tông

  • Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy
  • Bàng Cư Sĩ, Bùi Hưu, Trương Chuyết Tú Tài
  • Tô Đông Pha, Hoàng Đình Kiên
  • Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
 Cổng vấn đề Phật giáo
  • x
  • t
  • s
Bồ-đề-đạt-ma, 9 năm diện bích, giành giật mộc bạn dạng Ukiyo-e của Tsukioka Yoshitoshi, 1887.
Sư đem ý ham muốn hồi mùi hương, trước lúc về, gọi đồ đệ trình diễn sở đắc: "Giờ tao đi ra chuồn tiếp đây, vậy từng đồ đệ hãy phát biểu cho tới tao nghe sở đắc của mình".
Đạo Phó bạch: "Theo điểm thấy của tôi, ham muốn thấy đạo cần chẳng chấp văn tự động, nhưng mà cũng chẳng ly biệt văn tự."
Sư đáp: "Ông được lớp domain authority của tôi rồi."
Ni Tổng Trì nói: "Chỗ giải của tôi như loại mừng phấn khởi thấy nước Phật (tâm) bất động đậy, thấy được một lượt, sau ko thấy lại nữa."
Sư nói: "Bà được phần thịt của tôi rồi."
Đạo Dục, một đồ đệ không giống, bạch: "Bốn đại vốn liếng ko, năm uẩn chẳng cần thiệt đem, vậy điểm thấy của tôi là ko một pháp này khả được."
Sư đáp: "Ông được bộ khung của tôi rồi."
Cuối nằm trong, cho tới phiên Huệ Khả. Huệ Khả lễ bái sư rồi đứng tức thì một điểm, ko bạch ko phát biểu gì cả. sư bảo: "Ngươi đang được phần tuỷ của tao."
Rồi ngó Huệ Khả, sư phát biểu tiếp: "Xưa Như Lai trao 'Chánh pháp nhãn tạng' cho tới Bồ tát Ca Diếp, kể từ Ca Diếp chánh pháp được liên tiếp truyền cho tới tao. Ta ni trao lại cho tới ngươi; ngôi nhà ngươi khá sở hữu, luôn luôn với áo cà rơi nhằm thực hiện vật tin cẩn. Mỗi loại vượt trội cho 1 việc, ngươi nên khá biết."
Huệ Khả bạch: "Thỉnh sư chỉ bảo cho tới."
Sư nói: "Trong, truyền pháp ấn nhằm khế bệnh tâm; ngoài, trao cà rơi nhằm ấn định tông chỉ. Đời sau, vô cảnh đối đầu và cạnh tranh, nếu như đem người căn vặn ngươi con cháu ngôi nhà ai, bởi vì vô đâu nhưng mà phát biểu đắc pháp, lấy gì minh chứng, thì ngươi đem bài xích kệ của tao và áo cà rơi đi ra thực hiện bởi vì. Hai trăm năm sau khoản thời gian tao khử rồi, việc truyền hắn tạm dừng. Chừng ấy, đâu đâu người hiểu đạo và phát biểu lý thật nhiều, còn người hành đạo và thông lý rất rất không nhiều, vậy ngươi nên cố xiển dương đạo pháp, chớ khinh thường nhớt những người dân ko ngộ. Bây giờ hãy nghe bài xích kệ của ta:"
吾本來玆土
傳法救迷情。
一華開五葉
結果自然成
Ngô bạn dạng lai tư thổ
Truyền pháp cứu giúp máu mê tình.
Nhất hoa khai ngũ diệp
Kết ngược đương nhiên thành.
Ta cho tới phía trên với nguyện,
Truyền pháp cứu giúp người máu mê.
Một hoa nở năm cánh,
Nụ ngược trổ thừa thãi.
Sư lại phát biểu thêm: "Ta đem cỗ kinh Lăng Già tư cuốn, ni cũng phú luôn luôn cho tới ngươi, này là lối vô tâm giới, gom bọn chúng sinh hé được cửa ngõ kho tri loài kiến của Phật. Ta kể từ Nam chặn thanh lịch cho tới phương Đông này, thấy Xích Huyện Thần Châu đem đại quá khí tượng, vì vậy vượt lên trên trải qua nhiều điểm, vì như thế pháp lần người. Nhưng từng nào cuộc chạm mặt ko thực hiện tao mếch lòng, vạn bất đắc dĩ cần ừ hử vậy thôi. Nay được ngươi nhằm truyền lâu hắn pháp, ý tao đang được toại!"

Theo một thuyết không giống thì Bồ-đề-đạt-ma sinh sống cho tới 150 tuổi hạc, sau cuối bị đầu độc và được chôn cất ở Hồ Nam. Sau bại một vị tăng chuồn hành mùi hương ở chặn Độ về gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma bên trên núi Hùng Nhĩ. Bồ-đề-đạt-ma, tay nuốm một cái dép, cho thấy thêm bản thân bên trên lối về chặn Độ và Trung Quốc tiếp tục thông liền loại Thiền của tôi. Về cho tới Trung Quốc vị tăng này vội vã báo cho tới đồ đệ, đồ đệ hé săng đi ra thì ko thấy gì cả, chỉ từ một cái dép. Vì tích này, giành giật tượng của Bồ-đề-đạt-ma hoặc được vẽ vai vác hèo mang trong mình một cái dép.

Bồ-đề-đạt-ma truyền luật lệ thiền ấn định đem truyền thống cuội nguồn Đại quá chặn Độ, đặc trưng sư chú ý cho tới cỗ Nhập Lăng-già kinh (sa. laṅkāvatāra-sūtra). Tuy nhiên, Thiền tông Trung Quốc chỉ trở thành hình thiệt sự với Huệ Năng, Tổ loại sáu, phối hợp thân thiện thiền (sa. dhyāna) chặn Độ và truyền thống cuội nguồn đạo Lão, sẽ là một phe phái đặc trưng "nằm ngoài giáo pháp nguyên vẹn thủy". Thiền tông Trung Quốc cách tân và phát triển tỏa nắng Tính từ lúc đời ngôi nhà Đường.

Theo Nguyễn Lang vô Việt Nam Phật giáo sử luận thì Bồ-đề-đạt-ma rất có thể từng cho tới nước Việt Nam (Giao Châu) cuối đời ngôi nhà Tống (420-447) cùng theo với một vị sư chặn Độ thương hiệu là Pháp Thiên (sa. dharmadeva).

Võ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ phản ánh yêu tinh được xem là tổ sư, người tạo nên phái Võ Thiếu Lâm. Môn võ này còn có xuất xứ kể từ môn võ thuật truyền thống cổ truyền của chặn Độ là võ Kalaripayattu, nhưng mà Bồ-đề-đạt-ma là 1 võ sư của môn võ này.[1][2]

Xem thêm: lưỡng quốc trạng nguyên là ai

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất bạn dạng xã, 1988.)
  • Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.
  • Từ điển Thiền Tông Hán Việt. Hân Mẫn & Thông Thiền biên dịch. TP Sài Gòn 2002.
  • Dumoulin, Heinrich:
Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und Trung Quốc, Bern & München 1985.
Geschichte des Zen-Buddhismus II. nhật bản, Bern & München 1986.
  • Nguyễn Lang: Việt Nam Phật giáo sử luận I-III, Hà Nội Thủ Đô 1992.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Tư liệu tương quan cho tới Bodhidharma bên trên Wikimedia Commons
  • Ebook: Bồ phản ánh yêu tinh - Thiền sư vĩ đại nhất, người sáng tác Osho (tiếng Việt)
  • Bồ Đề Đạt Ma với võ thuật 28/11/2010
Bảng những chữ ghi chép tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, giờ Tây Tạng | ja.: 日本語 giờ Nhật | ko.: 한국어, giờ Triều Tiên |
pi.: Pāli, giờ Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, giờ Phạn | zh.: 中文 chữ Hán