ông tổ nghề thêu là ai

By Admin 21/08/2023 0

Bách khoa toàn thư há Wikipedia

Lê Công Hành (chữ Hán: 黎公衡; 24 mon hai năm 1606-7 mon 7 năm 1661) là 1 trong những quan lại lại thời Hậu Lê (Lê Trung Hưng). Ông được tôn xưng là ông tổ nghề ngỗng thêu truyền thống cổ truyền bên trên nước Việt Nam.[1][2][3][4]

Bạn đang xem: ông tổ nghề thêu là ai

Những biên chép vô tài liệu[sửa | sửa mã nguồn]

Theo thần phả của mình Bùi Trần(裴陳) gốc Mạc ở Quất Động thì Lê Công Hành vốn liếng nằm trong dòng sản phẩm dõi căn nhà Mạc. Năm 1546, Mạc Hiến Tông bỏ mình, triều đình căn nhà Mạc nổ rời khỏi biến chuyển loàn. Quân Nam triều nhân thời cơ căn nhà Mạc suy giảm, rất nhiều lần tiến bộ quân rời khỏi Bắc tiến công huỷ. Hoàng thất căn nhà Mạc tan tác mọi chỗ, Quý phi Bùi Thị Ban đem Mạc Phúc Đăng (con loại của Mạc Hiến Tông) chạy rời loàn về tấp tểnh cư ở thôn Quất Động, về sau thay đổi trở thành bọn họ Bùi và bọn họ Trần, lập nên chi bọn họ Bùi Trần ở Quất Động.[5]

Lê Công Hành chủ yếu thương hiệu là Trần Quốc Khái (陳国概), sinh ngày 18 mon Giêng năm Bính Ngọ(tức ngày 24 mon hai năm 1606), bên trên xã Quất Động, thị xã Thượng Phúc, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam (nay là thôn Quất Động, xã Quất Động, thị xã Thường Tín, Hà Nội[6]). Mạc Phúc Đăng là con cái bà Bùi Thị Ban về tị nạn ở xã Quất Động. Tại phía trên, Mạc Phúc Đăng sinh con cái là Mạc Phúc Đồ. Mạc Phúc Đồ lại là ông nội của Trần Quốc Khái[7]. Vì ông được mang đến thực hiện con cái nuôi của một người bọn họ Bùi vô xã, nên còn mang tên là Bùi Quốc Khái (裴国概), sau thay tên trở thành Công Hành (公衡).

Tương truyền, kể từ nhỏ ông đang được phổ biến ham học tập và hoặc chữ. Lớn lên, ông thi đua đỗ Tiến sĩ (vào khoảng chừng triều vua Lê Thần Tông hoặc Lê Chân Tông). Sau Lúc rời khỏi thực hiện quan lại, ông được triều đình bổ nhậm vô những phục vụ kể từ biên quận cho tới triều đình, thăng dần dần lên mặt hàng Thượng thư, từng được cử chuồn sứ căn nhà Minh. Do lập được rất nhiều công trạng, ông được triều đình ban mang đến Kim tử Vinh Lộc Đại phu, chức Tả thị lương y cỗ Công, tước đoạt Thanh Lương hầu, được vua ban quốc tính. Do này mà ông mang tên Lê Công Hành.

Xem thêm: phạm tuệ người ấy là ai

Ông tổn thất ngày 12 mon Sáu năm Tân Sửu (7/7/1661),lâu 56 tuổi hạc, được triều đình truy tặng hàm Thượng thư Thái bảo Lương Quận công. Ngày giỗ thường niên của ông sẽ là lễ giỗ tổ nghề ngỗng của những xã sinh sinh sống bởi vì nghề ngỗng thêu bên trên nước Việt Nam.

Xem thêm: colestein veglin là ai

Ông tổ nghề ngỗng thêu[sửa | sửa mã nguồn]

Trước thế kỷ 18, người Việt đang được biết nghề ngỗng thêu và thực hiện lọng kể từ lâu. Sử cũ từng ghi vô thời Trần, vua quan lại thân quen người sử dụng vật dụng thêu và lọng. Năm 1289, vua Trần đang được tặng miễn phí vua Nguyên một đệm vóc đỏ gay vá chỉ vàng, một tấm thảm gấm viền nhiễu[8]. Tháng Giêng năm Quý Tỵ (1293), Trần Phu vô đoàn sứ căn nhà Nguyên lịch sự Đại Việt đem nhận xét: "Về phẩm hàm của những quan lại Đại Việt, ai cao ai thấp cứ nhìn vô lọng tuy nhiên phân biệt. Hễ là khanh tướng tá thì chuồn phụ thân cây lọng xanh xao, bậc thấp hơn thế thì chuồn nhì lọng, rồi một lọng. Còn như lọng tía thì chỉ mất những người dân vô hoàng phái vừa được dùng".[9]

Tuy vậy, nghề ngỗng thêu ở Đại Việt trước thế kỷ XVIII còn mộc mạc, xung quanh quẩn với những màu sắc chỉ ngũ sắc và chỉ kim tuyến, thực hiện những sản phẩm đáp ứng mang đến vua, quan lại, mang đến căn nhà miếu (thêu nón, mãng, triều phục, nghi vấn môn, cờ phướn…). Trong ngôi mộ cổ móc được ở Vân Cát, Nam Hà, đem niên đại khoảng chừng thế kỷ 18, người tớ thấy: sát bên cái quạt, mang trong mình một túi trầu bởi vì gấm thêu kim tuyến, một túi đựng dung dịch lào cũng bởi vì gấm thêu kim tuyến. Đến thời Bùi Công Hành, ông được cho rằng đang được dạy dỗ cho những người xã Quất Động những chuyên môn thêu và thực hiện lọng hiện đại rộng lớn tuy nhiên ông đang được tiếp nhận được vô chuyến hành trình sứ lịch sự Trung Quốc. Từ bại liệt, nghề ngỗng thêu và thực hiện lọng trở thành cải cách và phát triển rộng lớn, lan dần dần rời khỏi nhiều xã nghề ngỗng bên trên từng toàn nước. Để ghi ghi nhớ công đức của ông, người dân xã nghề ngỗng bên trên Thường Tín lập nên Đền Ngũ Xã (do dân 5 xã lập). Trong đền rồng đem tấm bia Vũ Du Tiên sư bi ký ghi lại sự tích của tổ nghề ngỗng thêu. Dường như còn còn tồn tại một trong những đền rồng thờ khác ví như như đình Tú Thị ở số 4 phố Yên Thái, quận Hoàn Kiếm,[7] hoặc đền rồng thờ ở phố Hàng Lọng (nay nằm trong chống lối Nam Bộ) ni không hề, [10], đình xã Nhị Khê thờ Tổ nghề ngỗng tiện Lê Công Hành...[11]

Lễ giỗ tổ nghề ngỗng của những xã sinh sinh sống bởi vì nghề ngỗng thêu bên trên nước Việt Nam thông thường được tổ chức triển khai vào trong ngày giỗ thường niên của ông. Chỉ riêng rẽ bên trên Huế, lễ tế Tổ sư nghề ngỗng thêu Lê Công Hành bên trên phổ Cẩm Tú - Huế lại được tổ chức triển khai vào trong ngày 22 mon Giêng âm lịch mỗi năm và ngày mồng 4 mon Sáu âm lịch là ngày kỷ tổ.[12]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Bùi Văn Vượng, Làng nghề ngỗng tay chân truyền thống lịch sử Việt Nam. NXB Văn Hóa Thông Tin, 2002. Tr.179 - 181
  2. ^ Hương Thanh, An Thành Đạt, Lưu lưu giữ những độ quý hiếm của vượt lên trước khứ. TP Hà Nội mới nhất, 18/02/2017. Tr. 14.
  3. ^ Ngọc Vũ, Tổng tập luyện nghề ngỗng và xã nghề ngỗng truyền thống lịch sử nước Việt Nam. NXB Văn Hóa Thông Tin, 2011. T.5. Tr. 1032 - 1038.
  4. ^ Yên Giang, Thường Tín khu đất danh hương. NXB Hà Tây, 2004. Tr.359 - 386.
  5. ^ “Dòng dõi của Lê Công Hành”.
  6. ^ “Làng nghề ngỗng thêu truyền thống lịch sử Quất Động”.
  7. ^ a b Đình Tú Thị và chuyện ông tổ nghề ngỗng thợ thuyền thêu
  8. ^ Theo Từ Minh Thiện viết lách vô tập luyện Thiên nam giới hành ký.
  9. ^ Theo Trần Phu viết lách vô An Nam tức sự.
  10. ^ “Qua phố Hàng Lọng ghi nhớ nghề ngỗng thêu tay”. Bản gốc tàng trữ ngày 26 mon 10 năm 2020. Truy cập ngày 25 mon 10 năm 2020.
  11. ^ Nguyễn Xuân Tham, Thường Tín khu đất danh hương. NXB Hà Tây, 2004. Tr.387 - 394.
  12. ^ Lễ tế Tổ sư nghề ngỗng thêu

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. Tạ Phong Châu, Nguyễn Quang Vinh, Nghiêm Đa Văn. Truyện những ngành nghề. Nhà xuất phiên bản Lao động, TP Hà Nội, 1977